Polskie tradycje
Polskie tradycje związane z tym dniem sięgają do XVIII stulecia. Wtedy to, dużo ucztowano i objadano się tłustymi mięsnymi smakołykami. Na stołach dawnej szlachty polskiej spotkać można było pieczone kurczaki w panierach ze smażoną słoniną, bażanta peklowanego masłem, zająca nadziewanego smażonymi warzywami i mnóstwo słodkich ciast, w których dominowały strucle drożdżowe, ciastka maślane, waniliowe ciasta makowe oraz roladki z polewą czekoladową. Zanim zaczęto ucztować, wszyscy biesiadnicy stojąc przy stole, pokłoniwszy się aż do podłogi, oddawali cześć Panu Jezusowi mówiąc …Nasz kochany Jezu Panie…niech szczęśliwość w Polsce stanie…zdrowie miłość w każdym domu…wiary ojców nie damy nikomu…Po tym fakcie, najstarszy uczestnik biesiady tłustoczwartkowej wychylił kielich okowity i rozbił kieliszek rzucając go o podłogę.
W gronie rodzinnym i nie tylko
W domach szlacheckich w dawnej Polsce w tym dniu ucztowano zarówno w gronie rodzinnym jak też i spraszano na takową biesiadę okolicznych sąsiadów, którzy często ze sobą przynosili swoje wypieki różnych ciast i ciasteczek. Ale nie tylko przywiązywano ważną rolę do tego, co spożywano w Tłusty Czwartek. Ważnym aspektem tego dnia było jak rozlokować gości przy stole, jaką serwetę rozciągnąć, gdy dominowali goście nieco starsi, a jaką gdy wśród gości przeważała młodzież. Taki obowiązek często spoczywał na ochmistrzyni, która sama zajmowała się takimi przygotowaniami, lub też ona zlecała takie zajęcie pannie pokojowej. Aby zatem nie wzbudzać niepotrzebnych dyskusji wśród mężczyzn o polityce lub polowaniach, nakrywano stół obrusem w kolorze ciemno niebieskim, który działał w sposób wyciszający na gości. Gdy zaś chciano podkreślić jak ważnymi dla domowników są zaproszeni goście, wówczas nakrywano stół obrusem w kolorze jasno żółtym.
Kasza ze słoniną
W domach gospodarzy nieco uboższych, stawiano na stół jako danie główne kaszę jaglaną, lub krakowską suto okraszoną słoniną. Obok niej ustawione były ciasta drożdżowe i kruche z dużą ilością bakalii. W domach wiejskich, nakrywano stół obrusem w kolorze białym, z dodatkami lekkiego brązu, by ożywić panującą przy stole atmosferę. Często podczas takiego ucztowania, młodzi śpiewali skoczne piosenki, a przy wtórze akordeonu świętowano ostatni tydzień karnawału tańcem. W bogatszych domach podawano jadła na specjalnych tacach, które były przyozdabiane małymi serwetkami, koniecznie wyhaftowanymi przez młodą pannę, która owe domostwo zamieszkiwała. Serweta ta była podawana tylko raz, gdyż brudziła się od tłuszczu i gorącego mięsiwa. Niejednokrotnie zabawy i biesiady w Tłusty Czwartek kończyły się kuligiem, na którego zakończenie podawano bigos koniecznie doprawiany kolendrą i pieprzem. Bigos naturalnie musiał być tłusty, z ogromną ilością wędzonej kiełbasy i smażonego mięsa z cebulką.
W dzisiejszych czasach tradycja związana z Tłustym Czwartkiem nieco zubożała, a każdy kto chce by jej stało się za dość zadowoli się tłustym pączkiem lub lukrowanym faworkiem.
Ewa Michałowska-Walkiewicz
