Może pomocne będzie opisanie kilku unikalnych kulturowo tradycji śniadaniowych. Podkreślam jednak, że śniadania mają setki wariantów oraz miliony miłośników. To, co zjemy na pierwszy posiłek dnia, może wiele powiedzieć o naszej kulturze i zwyczajach. Niezależnie od tego, czy jest to ekstrawagancka pasta do smarowania, czy prosta, pożywna przekąska, która doda Ci energii na cały dzień, każda z tych tradycji śniadaniowych jest przesiąknięta historią i znaczeniem. Oto kilka wyjątkowych tradycji śniadaniowych, dla których warto wcześnie wstać.
Zaczniemy od znanego śniadania angielskiego. Winston Churchill jadł je nawet codziennie! Pełne śniadanie angielskie sięga XIII wieku, kiedyś było serwowane dla klas wyższych, ale z czasem stało się bardzo popularne w „tłustych łyżkach” (tanich barach „Fat spoon” na obszarach przemysłowych serwujących obfite jedzenie). Dziś to smaczna tradycja w kawiarniach i domach w całej Anglii. Pełne śniadanie angielskie składa się z jajek sadzonych, kaszanki, kiełbasek, fasolki po bretońsku, boczku, pomidorów i grzybów, z dodatkiem smażonego chleba lub tostów z masłem. I oczywiście należy go popić angielską herbatą śniadaniową. Należy ją podawać w stylu „herbaty budowniczego”: bardzo mocną i w dużym kubku.
Kiedy myślisz o francuskich śniadaniach, najprawdopodobniej jako pierwsze przychodzą Ci na myśl rogaliki. Te pyszne, maślane wypieki są dostępne w różnych rozmiarach, a czasem nawet mają słodkie nadzienie, choć tradycyjne są zazwyczaj nienadziane. Rogaliki te naprawdę pochodzą z Austrii, gdzie zostały wynalezione w XIII wieku przez austriackiego piekarza. Nazwał je Kipferl i sprzedawał, jako tzw. ciastko poranne. Później Francuzi zaadaptowali przepis i stworzyli zwiewne, pyszne ciastko, które stało się popularne niemal na całym świecie. Croissanty podaje się najczęściej z dżemem, masłem, miodem, czasem z polewą czekoladową. We Francji dość powszechne jest kupowanie świeżego rogalika w drodze do pracy i nawet dzieci w wieku szkolnym mają tendencję do zatrzymywania się rano w piekarni. W niektórych częściach Francji do croissantów dodaje się śmietanę razem z miodem lub dżemem. Daje to wyjątkową kombinację smakową i jest absolutną trzeba tego spróbować.
Pomyśl teraz o śniadaniu we Włoszech, a w Twojej głowie od razu pojawi się „Cornetto e Cappuccino”. Cornetto to ciasto podobne kształtem do francuskiego rogalika, ale zupełnie inne pod względem konsystencji i smaku. Cornetto nie jest tak maślane i tradycyjnie jest nadziewane dżemem morelowym, kremem waniliowym. Tradycja spożywania razem z cappuccino na śniadanie sięga dłużej, niż mogłoby się wydawać i rozpoczęła się w XVII wieku w historycznych kawiarniach Wenecji. Cappuccino zostało wynalezione przez pomyłkę w 1683 roku przez zakonnika z zakonu kapucynów Marco d’Aviano. On to będąc w Wiedniu, gdzie został wysłany przez papieża, zamówił kawę w miejscowej kawiarni. Niezadowolony z jej smaku, próbował poprawiać smak, dodając mleka, rozpowszechnił metodę a napój nazwał cappuccino.
Osoby, które miały okazję podróżować znają smak bez wątpienia najsłynniejszej na świecie zupy śniadaniowej Pho. Jest spożywana rano na ulicznych straganach i w małych restauracjach w całym Wietnamie, od północy do południa. Na zamówienie przygotowywane są miski z chochlą wrzącego bulionu z makaronem ryżowym i pokrojonym w plasterki mięsem, zwykle wołowiną lub kurczakiem. Za miejsce narodzin Pho powszechnie uważa się Nam Dinh w delcie Rzeki Czerwonej. Ale to w Hanoi danie rozkwitło naprawdę. W latach trzydziestych stara dzielnica Hanoi była pełna Gánh Pho – kucharzy, którzy nosili kociołki z zupą od drzwi do drzwi na bambusowym drążku przewieszonym przez ramiona. W końcu powstały mobilne wózki kuchenne, a legendarna sceneria ulicznego jedzenia w Hanoi powstała wokół sprzedawców pysznej zupy Pho. Podobno mocny bulion, ten pachnący rosół jest podstawą dobrego Pho, więc dla wielu rodzin przepis na rosół jest ściśle strzeżoną tajemnicą. Pho podawana jest z garścią posiekanych ziół, wyciśniętym sokiem z limonki i posypana płatkami chili lub orzeszkami ziemnymi, ta zupa to idealny sposób na rozpoczęcie dnia.
Ktoś chciałby przeczytać o Izraelu, o Jerozolimie i o Ziemi Świętej, ale z pewnością poznając ten kraj zapamiętamy tamtejsze jedzenie, zwłaszcza śniadania. Śniadanie w Izraelu jest bardzo tradycyjne i zorientowane na rodzinę, składa się zazwyczaj z jajek, warzyw i różnorodnych serów. Jeśli jajka to podaje się je raczej na gorąco, warto wspomnieć znaną Shakshukę, czyli jajka sadzone na pomidorach, z cebulą i przyprawami. Mięso zwykle rano nie jest podawane; jednakże na śniadanie można podawać ryby, takie jak sardynki i śledzie. Dopiero, gdy odwiedzisz Izrael, zdasz sobie sprawę, że produkty te smakują tu inaczej, lepiej, są aromatyczne i bardzo świeże. Sałatki tradycyjnie stanowią integralną część śniadania: na stole niemal zawsze pojawiają się pomidory, oliwki, ogórki i zielona papryka. Popularne jest także różnorodne pieczywo podawane z hummusem, różnymi dipami i pastami do smarowania. Śniadania zwykle są bardzo bogate i syte.
Indie to niezwykle zróżnicowany kraj z dużymi różnicami w języku, kulturze, kuchni, religii i nie tylko – utkanymi jak gobelin po całym kraju. Jednak fakt, co do którego wielu się zgodzi, to absolutna doskonałość klasycznego indyjskiego jedzenia – Dosa. Dosa to satysfakcjonujące, pyszne jedzenie, chrupiące i ciepłe, rozpływające się w ustach ze smakiem i pełnią aromatów, podawane z pikantnymi dodatkami. Dosa zwykle spożywana jest na śniadanie, to rodzaj dużego naleśnika, omletu przyrządzanego ze sfermentowanego ciasta z soczewicy i ryżu, nadziewanego pikantnymi ziemniakami, chociaż istnieją setki odmian. Podaje się go z pachnącym, gorącym dipem i zimnym chutneyem kokosowym. Masala Dosa czy Mysore Masala Dosa są najczęściej spotykane na ulicznych straganach z jedzeniem, w barach czy restauracjach w całych Indiach oraz na szerokim świecie, wszędzie tam, gdzie dotarli hinduscy emigranci.
Czasami jednak pomyślmy o naszym domowym polskim śniadaniu. Z czystym sumieniem zaproponuję owsiankę. O jej walorach zdrowotnych nie trzeba nikogo przekonywać. Jest syta, smakowita w zależności od tego, czym ją przyprawimy, bardzo łatwa w przygotowaniu i wszechstronna. Po dodaniu kilku kawałków banana czy czarnych jagód, doprawieniu miodem i cynamonem otrzymujemy najpyszniejsze śniadanie oraz spory ładunek energii na cały dzień. Smacznego.
Bogusław Sypień
