bezpłatne czasopismo polonijne ukazujące się w Niemczech | „KONTAKTY“ | In polnischer Sprache für Deutschland

Bale karnawałowe – czas zabawy i szczęścia

Polski karnawał, zwyczajowo nazwany jest też zapustami. Czas ten połączył doskonale ze sobą tradycję polską oraz włoską, którą to w naszym kraju rozpowszechniła królowa Bona. To właśnie Bona, wprowadziła początkowo na zamek królewski na Wawelu, regułę urządzania balów karnawałowych.

Ale te konsolidowały wówczas ze sobą świat materialny i duchowy. Dlatego też, odbywały się one częstokroć w maskach lub też dziwnych kostiumach, aby ktoś kto trochę w życiu nabroił nie był rozpoznany na tym balu przez złego ducha, który by mógł takiemu komuś zaszkodzić. Wierzono, że na zabawach karnawałowych, oprócz ludzi są też duchy osób zmarłych oraz wszelkie byty demoniczne, nakłaniające balowiczów do złego. „Bale zapustowe” odbywały się prawie do połowy lutego, każdego roku. Wraz z organizowanymi hucznie zabawami, okres karnawału kojarzył się wszystkim ze spożywaniem ogromnych ilości tłustego jedzenia oraz z piciem alkoholu. 

A zaczęło się to w szesnastym stuleciu

Pierwsze wzmianki historyczne o organizowaniu zabaw karnawałowych, pochodzą z XVI stulecia. Jak nie trudno się domyśleć, karnawał wraz ze swoim „rozpasaniem”, był czasem raczej potępianym przez ówczesne duchowieństwo. Księża uważali karnawał za czas zguby dla ludzkości, kiedy to nie ma umiaru co do picia alkoholu, jedzenia no i „zabaw” damsko- męskich. Ale mimo wszystko, ludzie cieszyli się w czasie karnawału, bawili się, jedli i robili wszystko to, co zakazywał im kler. 

Polskie zapusty

Pierwsze opisy polskich zabaw karnawałowych czyli tak zwanych zapustnych, pochodzą z XVII stulecia. Bardzo dokładnie jest ten czas opisany w satyrach Konstantego Miaskowskiego noszących tytuł „Mięsopust polski” oraz „Mięsopusty i zapusty”. Zatem wiemy, że podczas zabaw karnawałowych, urządzano też i wyprawy na przykład do lasu, aby podczas modlitwy bratać się z Bogiem i naturą, która miała być przychylna podczas wszelkich prac polowych i zbiorów. Tańczono nie tylko w dworskich domach i na bogatych salonach. Zabawy karnawałowe organizowane były także i w wiejskich wyszynkach, a daniem podstawowym podczas ich trwania była kasza tatarczana bogato okraszona skwarkami lub gorący bigos. 

Czas karnawału to czas polowań

W bogatych domach karnawał był czasem turniejów i polowań. Te imprezy zawsze musiały się kończyć wystawnymi ucztami i wesołą zabawą. W Warszawie zabawy karnawałowe zwane były zwyczajowo „redutami”. Ich „ojcem” był przybyły do Polski Włoch, noszący imię Salwador. On to właśnie organizował wspomniane „reduty”, ale tylko we wtorki i czwartki. Na te zabawy zapraszana była specjalna orkiestra, która jedynie grała takie kawałki, jakie sobie życzyli zaproszeni na zabawę goście. Wśród dań również górował bigos, dania fasolowe i ciasto drożdżowe z marchewką i miodem. 

„Larwa” na twarz

Jak opisywały wspomniane zabawy „redutowe” ówczesne czasopisma, każdy na reducie miał „larwę” na twarzy czyli po prostu maskę. Przy okazji warto jest podkreślić, iż kobiety musiały mieć świecące sukienki i lakierowane buty, a mężczyźni nie koniecznie musieli być odziani we fraki. Wystarczył dobrze dobrany garnitur, rzecz jasna w ciemnym kolorze. Bawiły się ze sobą wówczas wszystkie stany. Warunek był jednak taki, aby ktoś biedniejszy, kto zapragnął zatańczyć z bogatą panią, twarz miał zasłoniętą „larwą”.  

W dziewiętnastym stuleciu

W XIX wieku, zabawy redutowe stały się pewnego rodzaju przykrywką do zabaw dobroczynnych. Zapraszane były na te zabawy dwie lub trzy starsze panie, które nie mogły spożywać alkoholu ani też tańczyć, ale częstować się one mogły do woli różnymi przysmakami serwowanymi podczas tego balu. Zobligowane były one jedynie do zbierania i liczenia pieniędzy, które były przeznaczane na zbożne cele. Z czasem nie tylko w miastach polskich organizowano zabawy karnawałowe osobno dla młodzieży rzemieślniczej, czeladniczej oraz dla młodzieży mieszkającej na „pensjach”. W Krakowie zwano je „burkotami”, a w regionie Lublina zabawami „śmigłymi”.

Czas współcześnie organizowanego karnawału, też ma wiele odcieni. Są zabawy dla studentów, zabawy resortowe ale najczęściej teraz do zabaw karnawałowych zalicza się różnego rodzaju wycieczki, a także uzdrowiskowe wyjazdy do znanych kurortów. 

Ewa Michałowska- Walkiewicz

Udostępnij post:

Interesujące artykuły

Polscy bezdomni w Berlinie: Gdzie szukać pomocy?  

Zastanawiacie się czasem, kim są polscy bezdomni, których spotykacie na ulicach? Co sprawiło, że stracili dach nad głową i przyjechali do Berlina? Z czego żyją, gdzie się leczą, czy planują powrót do Polski? A może sami właśnie musieliście wyprowadzić się z domu i nie wiecie, gdzie pójść, gdzie szukać pomocy?

Czytaj więcej

Polska ambasada wróciła do centrum Berlina 

Na ten moment Polacy w Niemczech czekali aż ćwierć wieku! Polska ambasada, do której trzeba było jeździć przez lata aż na Grunewald, wróciła do serca Berlina. Nowoczesny, nawiązujący do polskiego modernizmu budynek otwarto przy Unter den Linden, a redakcja COSMO po polsku stawiła się w pełnym składzie, żeby zdać Wam relację z tego wydarzenia 

Czytaj więcej
Najnowsze wydanie - luty 2025